Nazwa obiektu: Ratusz
Adres obiektu: Rynek 1
Czas powstania obiektu: 1847-1848 r.
Projektant obiektu: Henryk Marconi (1792-1863)
Zleceniodawca obiektu: Magistrat miasta Radomia
Opis obiektu: Jest to neorenesansowy piętrowy budynek z kształcie litery L z elewacjami od strony Rynku (frontowa) i od strony ul. Wolność (boczna). Elewacje posiadają boniowanie i arkadowe okna w ostrołukowych obramieniach. Nad pierwszym piętrem budynku od strony Rynku, znajduje się rząd szczelinowych okienek i wieńczący mur attykowy. Nad zachodnią częścią elewacji frontowej wieża zegarowa. Parterowa część elewacji frontowej to dawny odwach z 1819 r., z elewacją ujednoliconą z Ratuszem. Środkowa część odwachu posiadała trzy arkady zamurowane w 1954 r. W czasie obecnie trwającego remontu zostały odtworzone. Dach pulpitowy. Wnętrze ratusza zostało przebudowane podczas okupacji niemieckiej w roku 1941, oraz w latach 60. ubiegłego stulecia kiedy to wprowadziło się do niego Archiwum Państwowe. Podwórze ratusza zamknięte od strony ulicy Szwarlikowskiej budynkami gospodarczymi, w których mieściły się dawniej stajnie i wozownie oraz mieszkanie dozorcy. Obiekt wpisany jest do rejestru zabytków, nr 310 z dnia 1.12.1956 r.; 381 z dnia 23.06.1967 r. oraz 198/A/83 z dnia 14.04.1983 r.
Historia obiektu: Pierwotny ratusz zbudowany w 2 poł. XIV wieku zaraz po lokacji Nowego Radomia przez Kazimierza Wielkiego, w stylu gotyckim – stał pośrodku Rynku. Po raz pierwszy został przebudowany w 1498 r. po pożarze. W czasach potopu szwedzkiego (1656) został poważnie zdewastowany. Stary ratusz był świadkiem konfederacji radomskiej zawiązanej przez szlachtę polską pod przywództwem Karola “Panie Kochanku” Radziwiłła przeciwko królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu w roku 1767. Budynek ten przetrwał do początku XIX wieku, jednak zły stan techniczny zmusił władze miasta do rozbiórki budynku w 1818 r. Do naszych czasów zachował się opis tego budynku z 1790 r, oraz widok ratusza namalowany w 1808 r. przez radomskiego aptekarza i kolekcjonera Samuela Hoppena. Na nowy ratusz Radom musiał czekać 30 lat. Pod koniec lat 30. XIX wieku, władze miejskie wykupiły trzy kamieniczki w północnej pierzei Rynku, które wyburzono i na ich miejscu zaczęto wznosić budynek nowego ratusza według projektu wziętego warszawskiego architekta Henryka Marconiego. Budowę nadzorował budowniczy Ludwik Radziszewski. W nowym ratuszu od momentu powstania aż do roku 1964 mieściły się władze miasta – tu rezydowali prezydenci miasta, obradowała Rada Miejska, swoja siedzibę miała także kasa miejska. Gospodarzem obiektu w latach 1964 – 2013 było Archiwum Państwowe, które w murach ratusza przechowywało dokumenty związane z historią Radomia i regionu od końca XVII wieku po czasy współczesne. Stan zbiorów w momencie wyprowadzki wynosił 4 km półek akt. W roku 2017 rozpoczął się remont generalny ratusza. Po zakończeniu którego do Ratusza powrócą: Rada Miejska i Prezydent.
Artystyczne konteksty obiektu: w 2012 r. na dziedzińcu i we wnętrzach Ratusza kręcone były sceny do filmu Jana Kidawy Błońskiego pt. „Nigdy się nie dowiesz”.
Literatura, źródła:
Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom 3 Województwo kieleckie, pod red. J. Łozińskiego i B. Wolff, zeszyt 10, Powiat radomski, Warszawa 1961.
Cz. Zwolski, Radom i region radomski, Radom 2003.
Dodaj wspomnienie