Nazwa obiektu: Piotrówka
Adres obiektu: ul. Piotrówka (Stare Miasto)
Czas powstania obiektu: X w.
Projektant obiektu: nieznany
Zleceniodawca obiektu: feudalny władca ziemi radomskiej z początkowego okresu piastowskiej Polski
Opis obiektu: Obiekt znajduje się na Starym Mieście, w pobliżu rzeki Mlecznej. Grodzisko Piotrówka ma formę płaskiego wzniesienia o wysokości 5-7 metrów i wymiarach 146 x 136 metrów. Jego powierzchnia to około 1,5 ha. Na górę prowadzą schody z grubych podkładów kolejowych. U ich podnóża ustawiony jest wielki głaz z wyrzeźbionym na nim wizerunkiem Mieszka I, opatrzony podpisem „GRODZISKO / PIOTRÓWKA / X w.” oraz cytatem z Cypriana Kamila Norwida: „OD NARODU DO PLEMIENIA / JAK OD KWAITU DO KORZENIA”. U szczytu schodów znajduje się imitacja palisady złożona z trzech pali, na których umieszczone są drewniane, rzeźbione tarcze: z herbem Radomia, napisem: „11 R 55” (odwołanie do pierwotnego godła miasta i najstarszej pisanej o nim wzmianki) oraz z szerszym opisem historycznym miejsca. Na środku grodziska ustawiony jest drewniany krzyż osadzony na niewielkim kopcu z polnych kamieni, w którego przedzie wmontowana jest tablica z objaśnieniem historii grodziska i odwołaniem do istnienia tu cmentarza. Grodzisko Piotrówka wpisane jest do rejestru zabytków jako część zespołu urbanistyczno-architektonicznego Radomia: nr 314 z 01.12.1956 r., nr 535/A z 29.12.1969 r.; 410/A/89 z 14.09.1989 r. oraz indywidualnie nr 123/GAZD/81 z 04.11.1981 r.
Historia obiektu: Grodzisko Piotrówka jest pozostałością grodu obronnego z początkowego okresu istnienia Państwa Polskiego (II połowa X w.), ulokowanego w pobliżu kompleksu osadniczego z co najmniej VIII w . Początkowo był to stosunkowo niewielki obiekt (średnica ok. 80 m), z biegiem lat (XI w.) został rozbudowany, wyposażony w drewniano ziemny wał (miał 11 m szerokości u podstawy oraz około 8-9 m wysokości) i fosę, drewniany kasztel oraz kościół św. Piotra (istniał do 1809 r., początkowo jako świątynia parafialna Radomia, od 1222 r., jako kaplica znajdująca się pod opieką benedyktynów sieciechowskich. Istnieje legenda głosząca, że w Wielkanoc można usłyszeć głos dzwonów z kościoła, zatopionych w okolicznych bagnach). Od wezwania świątyni grodzisko wzięło swą nazwę. Gród stanowił siedzibę władz administracyjnych Polski piastowskiej (siedziba kasztelana od co najmniej XIII w.). Teren grodu w końcu XVI w. był już niezamieszkały i zaczął służyć jako pole obsiewane zbożem. W latach 1795-1812 obszar grodziska służył jako cmentarz grzebalny dla mieszkańców radomskich parafii św. Jana i św. Wacława. W okresie XIX w. na terenie grodziska Rosjanie urządzili prochownię. U schyłku XIX w. grodzisko zostało sprzedane garbarzowi Franciszkowi Wickenhagenowi. W okresie I wojny światowej na grodzisku pojawiły się okopy. Teren grodziska stał się obszarem dwóch wielkich misji badawczych archeologów. Pierwsze badania, prowadzone w latach 1959-1972 przez Instytut Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk, odsłoniły wielkie dziedzictwo historii, kryjące się pod piaskami grodziska. Drugie, współczesne badania przeprowadzone zostały w latach 2009-2013 przez Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Wcześniej zalążek prac rewaloryzacyjnych podjął na grodzisku Społeczny Komitet Ratowania Zabytków Radomia (schody, głaz pamiątkowy, palisada – 2003 r., krzyż – 2006 r.).
Literatura, źródła:
J. Sekulski, Encyklopedia Radomia. Nowe wydanie, Radom 2012, s. 221.
Seria wydawnicza IA iE PAN „Radom. Korzenie miasta i regionu” 2009-2013.
B. Fuglewicz, Początki Radomia. Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy nad rzeką Mleczną, Radom 2013.
Dodaj wspomnienie